Wydarzenia: Zespół przyrodniczy
Wizyta w Herbarium Stetinense Uniwersytetu Szczecińskiego - 21.11.2025 r.
Wizyta w Herbarium Stetinense Uniwersytetu Szczecińskiego - 21.11.2025 r.
Liczne grono członków naszego zespołu miało wyjątkową okazję odwiedzić Herbarium Instytutu Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego, którego kuratorem jest pani prof. dr hab. Agnieszka Popiela.
Herbaria to zbiory zasuszonych roślin, grzybów, porostów ale także nasion, oraz owoców, które muszą być odpowiednio opisane, skatalogowane i przechowywane we właściwy sposób.
Zanim zwiedziliśmy pomieszczenia w których przechowywane są arkusze zielnikowe zwane naukowo alegatami , obejrzeliśmy prezentację pani prof. dr hab. Agnieszki Popieli o tym jak ważnym źródłem informacji o świecie roślin , grzybów i porostów są zakładane i prowadzone zielniki. Pierwszy zielnik na świecie został założony przez włoskiego botanika Luca Ghini w XVI wieku . Obecnie na całym świecie w 165 krajach mamy 4000 herbariów , w których zgromadzono około 300 milionów okazów . Najwięcej kolekcji zielnikowych znajduje się w Europie i Ameryce Północnej. Nadal zbyt słabo poznane są zasoby florystyczne Azji i Afryki.
Największe i najcenniejsze kolekcje zielnikowe zgromadzono w Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu - 9,5 mln, Nowym Jorku -7 mln i Londynie.
W Polsce mamy zgromadzonych i opisanych powyżej 4 mln alegatów w tym jest około 2,8 mln roślin naczyniowych.
Szczecińskie herbarium zostało założone w 2013 roku przez prof. dr hab. Adama Zająca i prof. dr hab. Agnieszkę Popielę. W skład herbarium wchodzą zielniki roślin naczyniowych, mszaków, grzybów i porostów oraz historyczne zielniki niemieckie z lat 1837 – 1939 , pochodzące z dawnego Muzeum Przyrodniczego Miasta Szczecina. Nie wszystkim jest wiadomo, że w przedwojennym Szczecinie funkcjonowało jedno z największych muzeów przyrodniczych w Europie. Kolekcje botaniczne i entomologiczne przetrwały wprawdzie wojnę ale tuż po niej te cenne zbiory zostały zdeponowane w instytutach naukowych Uniwersytetu Warszawskiego.
Szczecińskie herbarium pełni bardzo ważną rolę jako źródło wiedzy o zasobach roślin , grzybów i mszaków Pomorza Zachodniego. Dotyczy to zarówno ich stanu obecnego jak i historycznego. Na podstawie tego zbioru możemy oceniać stan bioróżnorodności Pomorza Zachodniego. Jest to także źródło materiału do dalszych badań botanicznych. Zgromadzone zbiory są niezastąpionym źródłem materiału genetycznego. Możemy na podstawie materiałów zielnikowych poznać okazy roślinne czy też grzyby , które już zniknęły z naszego środowiska.
Bardzo ważnym projektem Instytutu Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego oraz pozostałych uczestników tego projektu, jest stworzenie Zachodniopomorskiego Atlasu Rozmieszczenia Roślin i Grzybów. W wyniku wieloletnich prac przygotowano a następnie zeskanowano i udostępniono cyfrowo w Internecie 468 tysięcy okazów roślin i grzybów. Oprócz zbiorów szczecińskich zeskanowano także zielniki z Uniwersytetu Gdańskiego oraz Akademii Pomorskiej w Słupsku. W Polsce w sumie cyfrową kopię ma 1,5 miliona okazów, więc łatwo policzyć, że jedna trzecia tego cyfrowego zielnika pochodzi z naszego miasta.
Wirtualny zielnik przygotowany przez szczecińskich naukowców to cenny wkład w rozwój nauki, bowiem umożliwia i bardzo ułatwia wykorzystanie zgromadzonych zbiorów przyrodniczych. Powszechny dostęp on -line do zbiorów Herbarium Stetinense stanowi ważny element współpracy naukowców w zakresie badań dotyczących bioróżnorodności, systematyki i identyfikacji gatunków. Jest to także cenny materiał dydaktyczny dla uczniów , studentów lub też indywidualnych pasjonatów botaniki.
W trakcie zwiedzania szczecińskiego herbarium mieliśmy okazję zapoznać się z metodami ochrony zgromadzonych kolekcji przed zniszczeniem i uszkodzeniem przez szkodniki oraz sposobami zabezpieczenia zebranego materiału roślinnego.
Obejrzeliśmy zgromadzone okazy roślin z różnych części świata ,w tym także te pochodzące z historycznych XIX wiecznych zielników dawnego Muzeum Przyrodniczego. Te kruche, delikatne rośliny sprzed 150 lat jako botaniczne świadectwa historii Pomorza , dzięki nowym technologiom zyskały nieoczekiwanie drugie życie i mają szansę przysłużyć się pasjonatom botaniki na całym świecie.
Tekst: Aleksandra Brüske – Wasiukiewicz
Zdjęcia: Julita Szutowicz
Wykład pani profesor
Magazyn alegatów Mieszanina gazów gaśniczych
Oglądamy najstarsze arkusze Alegat z 1877roku Współczesne arkusze
Super skaner Zeskanowany i pwiększony element rośliny
